Đột quỵ là một trong những biến chứng tim mạch mất an toàn nhất, gây tỉ lệ tử vong & biến chứng cao. Biết cách sơ cứu đột quỵ đúng cách và cấp cứu càng sớm thì bệnh nhân đột quỵ càng có khả năng hồi phục cao, giảm nguy cơ tử vong & di chứng sau đột quỵ.
Mục lục
Đột quỵ (Tai biến mạch máu não) là gì?
Đột quỵ (Tai biến mạch máu não) được chia làm 2 loại, dựa vào lý do gây bệnh:
• Xuất huyết não: Diễn ra khi mạch máu bị vỡ, máu thoát được khỏi thành mạch chảy vào nhu mô não, khoang dưới nhện, & não thất…
• Nhồi máu não hoặc thiếu máu não cục bộ (nhũn não): Xảy ra khi một nhánh mạch bị tắc nghẽn, tại nhánh đấy bị thiếu máu và gây hoại tử.
Trong vòng vài phút, nếu không có các biện pháp tái lập tuần hoàn não để cung cấp oxy & các hoạt chất quan trọng khác (qua đường máu) cho các tế bào não, chúng sẽ bắt đầu chết (trung bình 1,9 triệu nơ-ron bị chết/phút) & tiếp diễn liên tục trong vài giờ.
Đột quỵ là trường hợp cần được cấp cứu càng nhanh càng tốt – điều trị càng sớm, càng giảm thiểu tổn thương não. Đối với người bệnh đột quỵ não do huyết khối, việc điều trị phải được tiến hành trong vòng 1 giờ trước tiên.
Đột quỵ nguy hiểm như thế nào?
Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não là tình trạng rối loạn tuần hoàn máu não, khiến tế bào não tại khu vực rõ ràng không nhận được đủ oxy và chất thiết yếu từ máu. Thời gian đột quỵ não càng dài, số lượng tế bào não ảnh hưởng càng cao và sẽ chết dần theo thời gian. Thường sau vài phút không tái lập được toàn hoàn não, cứ 1 phút trung bình có khoảng 1,9 triệu nơ-ron thần kinh chết và liên tục trong vài giờ.
Sơ cứu rất quan trọng với người bệnh đột quỵ
Có hai dạng đột quỵ não dựa theo lý do là xuất huyết não & thiếu máu não cục bộ, trong số đó thiếu máu não thường xảy ra hơn. Biến chứng thường xuất hiện do cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu hoặc tắc hẹp mạch máu do chấn thương, xơ vữa động mạch,…
Như vậy, thời gian là yếu tố quyết định đến tính mạng của bệnh nhân đột quỵ, sơ cứu đúng cách sớm giúp tái lập tuần hoàn máu sớm, giảm số lượng tế bào não chết. Tùy thuộc theo cấp độ & vị trí não thương tổn sau đột quỵ mà người bệnh có thể gặp những biến chứng khác nhau, thường gặp như:
Rối loạn nhận thức
Trí nhớ thường bị ảnh hưởng đầu tiên với cấp độ khác nhau, người mắc bệnh thường hay quên, sa sút trí tuệ, không tỉnh táo.
Đột quỵ có thể gây liệt nửa thân hoặc liệt một phần cơ thể
Liệt
Đột quỵ não có thể gây liệt nửa người hoặc liệt các chi, có thể phục hồi một phần hoặc không khiến người mắc bệnh gặp khó khăn trong vận động. Những phương pháp vật lý trị liệu có thể hỗ trợ phục hồi khả năng vận động song còn dựa vào nhiều yếu tố.
>>> Xem thêm: Kỹ năng sống gồm những gì? Ứng dụng kỹ năng sống như thế nào?
Rối loạn ngôn ngữ
Nếu khu vực não bộ liên quan bị ảnh hưởng, bệnh nhân gặp di chứng rối loạn ngôn ngữ sẽ khó biểu đạt được suy nghĩ thành lời nói, hay nói lắp, nói ngọng. Đôi lúc âm điệu và ngữ điệu khi nói đều biến đổi mà bệnh nhân không thể kiểm soát được.
Rối loạn thị giác
Khu vực thần kinh thị giác bị ảnh hưởng do đột quỵ não sẽ gây di chứng mù một phần hoặc tất cả, nhẹ hơn có thể là mờ một bên mắt hoặc cả hai bên.
Rối loạn cơ tròn
Di chứng này khiến người bệnh gặp khó khăn trong kiểm soát tiểu tiện, đại tiện như: đại tiểu tiện không tự chủ, bí tiểu, tiểu khó,…
Những di chứng gặp phải sau đột quỵ đều ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và đời sống của người bệnh, giúp tăng gánh nặng kinh tế do khoản chi điều trị và giảm lao động của bệnh nhân.
Cách sơ cứu đột quỵ tại chỗ
Khi sơ cứu người bị đột quỵ, thời gian là vàng bạc. Nếu chính bạn hay ai đấy bị đột quỵ, hãy thực hiện theo các bước sau:
- Gọi ngay cứu thương 115. Nếu như bạn đang có các triệu chứng đột quỵ, hãy nhờ người khác gọi cho bạn. Giữ bình tâm nhất có thể trong khi mong đợi sự giúp đỡ khẩn cấp.
- Nếu bạn đang chăm sóc người bị đột quỵ, hãy cam kết rằng họ đang ở một vị trí an toàn, thoải mái. Tốt hơn để họ nằm nghiêng sang một bên với đầu hơi nâng lên phòng trường hợp họ nôn ói.
- Kiểm tra xem người bệnh còn đang thở không. Nếu không, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo. Nếu họ cảm thấy khó thở, hãy nới lỏng áo quần giúp họ, chẳng hạn như cà vạt hoặc khăn quàng cổ.
- Trấn an bệnh nhân & trò chuyện một cách bình tâm.
- Đắp chăn để giữ ấm cho họ.
- Đừng cho người bệnh ăn hoặc uống gì.
- Nếu 1 tay, chân của họ trở nên yếu ớt, hãy tránh di chuyển cơ thể họ.
- Quan sát kỹ xem người đó có bất kỳ thay đổi nào về hiện trạng bệnh hay không & cho nhân viên cấp cứu biết về các triệu chứng đó.
Nhận biết dấu hiệu để sơ cứu đột quỵ
Trước khi sơ cứu người bị đột quỵ, hãy sử dụng nguyên tắc F.A.S.T để biết được các dấu hiệu cảnh báo xem họ có bị đột quỵ hay không:
- Face (khuôn mặt). Khuôn mặt người mắc bệnh có thay đổi không? Họ có bị méo miệng khi cười không?
- Arm (tay). Khi họ cố gắng nâng cả 2 tay, một cánh tay có hạ thấp và yếu hơn không?
- Speech (phát biểu). Người đấy có thể lặp lại một câu đơn giản không? Giọng nói có bị lắp bắp hoặc khó hiểu không?
- Time (thời gian). nếu như bạn quan sát thấy bất kì dấu hiệu trên, gọi ngay số cấp cứu 115.
Các triệu chứng khác của đột quỵ
- Một bên mặt hoặc cơ thể bị yếu hoặc không cử động được
- Mắt bị mờ hoặc không nhìn thấy
- Nói khó khăn, phản ứng nghe hiểu chậm
- Đau đầu đột ngột & dữ dội
- Chóng mặt, mất thăng bằng
Ngay đến cả khi các triệu chứng chỉ kéo dài vài phút hoặc vài giờ, người đó vẫn cần được chăm sóc y tế khẩn cấp. đó có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ nhỏ hoặc cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA), cảnh báo về một cơn đột quỵ lớn sắp phát triển.
Kết
Ghi nhớ cách sơ cứu đột quỵ có thể giúp bạn thực hành tốt khi gặp phải người mắc bệnh đột quỵ, hạn chế được các biến chứng đáng tiếc cho người mắc bệnh.
Nhật Minh – Tổng hợp và bổ sung
Nguồn: vinmec.com, medlatec.vn, hellobacsi.com
